Dziamdziak
Wysłany: Czw Mar 06, 2008 9:56 pm
Temat postu: "Sudeccy przemyślidzi" (twórcy przemysłu)
Często w sudeckich miejscowościach spotykamy wielkie zespoły budynków przemysłowych (lub ich ruiny), położone w pobliżu okazałe wille lub pałacyki, a na cmentarzach - wyróżniające się grobowce. To najbardziej widoczne, ale nie jedyne pamiątki po ludziach, którzy doprowadzili do rozkwitu przemysłu w naszym regionie. Można powiedzieć, że to działalność tych ludzi decydowała o tym, jak wyglądały Sudety w XIX i XX w.
Warto te postacie, czy czasem całe rodziny, przypomnieć, choćby w formie takich krótkich forumowych notek.
Ponieważ mam przygotowanych kilka takich tekstów na początek, zdecydowałem się wydzielić ten wątek z "sudeckich osobistości".
„Ojciec doliny Krupy” (Staré Mĕsto pod Snĕžníkem)
Tak określono w nekrologu Hermanna Buhla, inżyniera, przemysłowca i wieloletniego starostę miasta. Może się to wydać nieco patetyczne, ale lista jego dokonań na pewno takie miano usprawiedliwia.
Duże znaczenie w dziejach regionu miało wielu członków tej zasiedziałej tu od pokoleń rodziny. Kupiec Franz Buhl w 1818 r. kupił od ołomunieckiego kupca Hirscha prawo wydobycia grafitu w okolicach Malego i Velkiego Vrbna i Adamova, a w 1828 r. otworzył kopalnię. Była ona aż do II wojny światowej rodzinną firmą („A. u. M. Buhl”, od 1928 r. „Buhl-Alberti”). Jego syn Gustaw (ur. 1814 w Starym Mieście, tak jak i wszyscy następni, zm. 1897 r.) był politykiem, radcą w wiedeńskim MSZ. Bratankiem Gustawa był Gustaw August (ur. 17 II 1819, zm. 6 X 1886), współwłaściciel kopalni grafitu i właściciel manufaktury lniarskiej i bielnika, założonych w 1828 r. w zabudowaniach dawnej papierni, później – największego zakładu przemysłowego w mieście. W latach 1860-63 i 1874-83 był starostą Starego Mĕsta.
Tytułowy Hermann Buhl (ur. 5 VIII 1859, zm. 13 II 1927) był jego synem. Wykształcony (studiował w Chemnitz, uzyskał tytuł inżyniera), zarządzał kopalnią i bielarnią w Starym Mieście (od 1886 r.), a także kilkoma innymi (bielniki: Malá Štáhle, Rymařov, przędzalnia w Žacleřu), modernizował je. W latach 1894-1916 byl starostą miasta i okres jego rządów był czasem niezwykłego rozkwitu gospodarczego i rozwoju infrastruktury. W 1905 r. zbudował (jako przedsiębiorca) linię kolejową Hanušovice – Stare Mĕsto (co ciekawe – istniał wówczas śmiały projekt przedłużenia jej na Ziemię Kłodzką tunelem pod Przeł. Płoszczyna), doprowadził do otwarcia „szkoły mieszczańskiej” (1905), budowy szosy do Brannej i modernizacji szosy do Malego i Velkiego Vrbna. Po katastrofalnej powodzi w 1903 r. z jego inicjatywy przeprowadzono regulację Krupy i budowę 4 żelbetowych mostów, zbudowano w Starym Mieście, w dawnym młynie, pierwszą elektrownię (1912). Inicjował też wiercenia geologiczne, w wyniku których odkryto w okolicy złoża rud żelaza i antymonu.
Dla turystów znaczące jest, że H. Buhl byl inicjatorem założenia i prezesem (1883-89) staromiejskiej sekcji MS SGV, a później, do śmierci, członkiem zarządu sekcji we Fryvaldowie (dziś Jesenik). Wspierał, także finansowo, budowę drogi na Śnieżnik i schroniska Liechtensteinbaude.
Miał 3 synów (którzy także zajmowali się rodzinną firmą, a Herbert pełnił funkcję starosty miasta) i 3 córki. Spoczywa w rodzinnym grobowcu na tyłach kościoła parafialnego.
Dawna bielarnia Buhlów („G. A. Buhl”) to obecne zakłady „Starlen” (wcześniej „Moravolen”), położone na płn.-zach. od rynku, nad Krupą.
Gdy w 2005 r. (4 X) obchodzono uroczyście 100-lecie trasy kolejowej Hanušovice - Staré Mĕsto pod Snĕžníkem, główną atrakcją był przejazd specjalnego pociągu parowego "Hermann Buhl".
_________________
SKPS - z nami w Sudety
http://www.skps.wroclaw.pl/
http://www.rebusy-sudety.cba.pl/