Dziamdziak
Wysłany: Wto Lut 05, 2008 12:42 pm
Temat postu: Pomniki Ducha Gór
O najważniejszym z baśniowych władców Sudetów - wieloimiennym Karkonoszu (Rybecalu, Rzepiórze...) napisano tak dużo, że trudno wyobrazić sobie jakąś kompletną monografię tej postaci, nie będącą wielką księgą.
Dlatego proponuję tematy cząstkowe - na przykład pomniki Ducha Gór. Jest dość nietypowe, że ta baśniowa postać doczekała się nie tylko tysięcy wizerunków malarskich i graficznych, figurek powielanych jako pamiątki z Karkonoszy, ale także kilku monumentalnych wyobrażeń rzeźbiarskich. Są one (przynajmniej niektóre z nich) wartościowe artystycznie i mają ciekawe dzieje - warto więc je zebrać i przedstawić.
Proponuję zatem zamieszczać tu informacje o wizerunkach Karkonosza - klasycznych pomnikach, ale także o monumentalnych przedstawieniach np. na fasadach budynków. Chodzi o wizerunki, które mają jakieś wartości, niekoniecznie artystyczne, ale na przykład historyczne, czy choćby wrosły już w krajobraz miejsca. Odpuśćmy sobie za to tandetną drobnicę - jakieś rzezane masowo figurki, wykorzystywane dla ozdobienia kawiarni czy jako rekwizyt w studiach fotograficznych...
Lista obiektów do opracowania "na pierwszy ogień" wygląda następująco:
Prawdziwe pomniki:
Trutnov - fontanna z rzeźbą na rynku
Hořice - rzeźba w parku Smetanovy sady pod wzgórzem Gothard
Janské laznĕ - pomnik w parku kolo budynku hali spacerowej (Kolonada)
Praga - rzeźba w grupie rzeźbiarskiej "Czechia" przed Muzeum Narodowym (pl. Wacława)
Radków - nowy pomnik przy wjeździe do miasta od strony Kłodzka (przy przyst. PKS)
inne ciekawe wyobrażenia
Międzygórze - Ogród Bajek (domek Ducha Gór z rzeźbą)
Przerzeczyn Zdrój – wyobrażenie na elewacji domu
Karpacz – wyobrażenie na elewacji domu
(osobne, ciekawe zagadnienie stanowią rzeźby ze śniegu!)
Janské Láznĕ
Pomnik Karkonosza stoi obecnie w parku za tzw. Kolonadą – neorenesansowo-secesyjną budowlą hali spacerowej z 1893 r. Jest to jednak już trzecia lokalizacja pomnika!
Pomnik Karkonosza powstał jako zbiorowe dzieło uczniów szkoły rzeźbiarskiej w Hořicach, jako swego rodzaju wizytówka szkoły na wielkiej wystawie w Libercu w 1906 r.
Wystawa, przebiegająca od maja do września 1906 r., na terenach w rejonie sztucznego zbiornika wodnego i obecnej Husovej třidy, pod nazwą Deutschböhmische Austellung była wielkim wydarzeniem. Miała być przewyższającym wszystkie wcześniejsze dokonania zaprezentowaniem dorobku gospodarczego i kulturalnego regionu, który sami organizatorzy określali jako Deutschböhmen – „niemieckie Czechy”, czyli ta część Czech, w której przewagę miał żywioł niemiecki. Liberec był dla tego regionu najważniejszym ośrodkiem. Imponujący był rozmach wystawy (świadczy o tym choćby skala wzniesionych z tej okazji budowli). A i Duch Gór miał tu niebagatelną rolę w promocji – co obrazuje choćby oficjalny plakat wystawy z zadumanym Rybecalem, patrzącym gdzieś z Gór Izerskich na Kotlinę Liberca (z pawilonami wystawy na pierwszym planie) i odległy Ještĕd (autor: Robert Leinweber).
Po wystawie figura Karkonosza znalazła się w Janskich Lázniach. Pierwotnie stała za restauracją zdrojową; nie znalazłem informacji, kiedy przeniesiono ją na obecne miejsce.
Na koniec – jeszcze reprodukcja wizerunku Ducha ze starej pocztówki (spotkanie turystów z Rybecalem). Typ przedstawienia jest bardzo podobny do tego, który występuje na tych najważniejszych pomnikach.
(reprodukcje pocztówek z:
Miloslava Melanová, Liberecká výstava 1906, Kalendář Liberecka 1996 (zdj. 2,3)
Antonín Tichý, Janské Láznĕ a oklí na dobových pohlednicích, Gentiana 2005 (zdj. 1, 4, 5)
_________________
SKPS - z nami w Sudety
http://www.skps.wroclaw.pl/
http://www.rebusy-sudety.cba.pl/