Śląskie cośtam

[Dziamdziak]

Idąc za ciosem: mamy jeszcze Paryż.
"Po roce 1850 po reformě veřejné a státní správy dochází k největšímu a nejrychlejšímu rozvoji výběžku, který se německy nazýval „Böhmisches Niederland“, což odpovídá v češtině „Česká Dolní země“. Zahrnuje území bývalých soudních okresů Haňšpach (Lipová), Šluknov, Rumburk a Varnsdorf. Kolem roku 1850 bylo ve výběžku přibližně 50 bavlnářských závodů. Centrem výroby byl Varnsdorf - vžil se pro něj název „Malý Manchester“, blízkému Rumburku se pro výstavnost a velké množství zábavních podniků říkalo „Malá Paříž“."
źródło: http://cs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0lukn ... 9B%C5%BEek
O jakie to lokale rozrywkowe chodziło - wolę nie dociekać (choć w latach 90. XX w. ta przygraniczna okolica ta dorobiła się niezbyt pochlebnego określenia "sexland").

Z tą "czeską Holandią" to jest jednak chyba trochę nadinterpretacja - chodziło raczej o "dolną, nisko położoną ziemię" - w opozycji do "Górnej Ziemi", horní země, czyli Gór Łużyckich; a tylko przypadkiem Holandia też wysoko nie leży i od tego się nazywa (po niem. Die Niederlande).
Chociaż - z drugiej strony - w XII w. na Szluknovsku pojawili się osadnicy z Fryzji, czyli z pogranicza niemiecko-holenderskiego...

[Dziamdziak]

Przejrzałem, co już było, trochę poznajdywałem jeszcze nowych "karkasonów" - poniżej lista alfabetyczna.
Nie ma w niej obiektów z oficjalnie przyjętymi nazwami przeniesionymi (np. Bajkał, Trafalgar, Kilimandżaro, schr. "Wawel"), ani przezwisk osób.
Choć tu jeden wyjątek:
Jaś Pawie Oczko, wrocławski dzwonnik z Notre Dame (źródło: http://barbarachabior.blox.pl/2012/01/J ... -Dame.html).
Piękne zestawienie! Starsi może pamiętają tę postać - kto raz spotkał, nie zapomni...
Objęty teren to szeroko pojęta okolica z Górnym Śląskiem oraz czeskim i niemieckim "okołosudeciem". W Niemczech jest tego na pewno dużo więcej.

A oto lista (94 pozycje):

Bielsko-Biała – mały Wiedeń (2) – wiedeńskie wzorce architektoniczne
Bolesławów – drugie Zakopane – projektowany ośrodek narciarski – nie powstał
Brzeg – zamek – śląski Wawel (3)
brzeg Jeziora Nyskiego – Nyska Riviera
Bukowiec (park) – Śląska Arkadia (1)
Bystrzyca Kłodzka – śląski Rothenburg (2) – Rothenburg ob der Tauber – tarasowaty układ, mury obronne
Cieplice – Spa śląskie – uzdrowisko
Cieszyn – nad Młynówką – Wenecja cieszyńska (3)
Cieszyn (1) – mały Wiedeń (3) – wiedeńskie wzorce architektoniczne
Cieszyn (2) – śląskie Ateny (2)
czechosłowackie fortyfikacje graniczne – Czechosłowacka Linia Maginota
Czeladź, pałac – ob. hotel „Pałac Saturna” – Śląskie Pompeje – hasło reklamowe właściciela – w hotelu termy na wzór rzymskich
Drezno – Florencja nad Łabą – też: barokowa Florencja nad Łabą
Edmundova soutěska (kanion Kamenice), sztuczny wodospad – Czeska Niagara (1) – określenie ironiczne
Głogówek – klein Berlin – liczna mniejszość niemiecka
Góra Świętej Anny – Nowa Jerozolima – Kalwaria wzniesiona staraniem Jerzego Adama de Gaschin w l. 1700-09
Góry Bialskie – sudeckie Bieszczady (1) – dzikie i bezludne
Góry Suche – sudeckie Tatry – ze względu na duże deniwelacje i stromizny; czasem nazwę tę przenosi się „mechanicznie” na całe Góry Kamienne
Grzybiany, jez. Koskowickie – osada – dolnośląski Biskupin
hrad Vizmburk – České Pompeje – wykopany przez archeologów spod ziemnego pagórka (profesor Antonín Hejna, rodák z nedaleké Úpice a přední český archeolog zaměřený na období středověku, zach. 8 m do 2 pietra, 500 lat pod ziemią; od 1972); też: východočeské Pompeje, podkrkonošské P.
Javorník – zamek Jánský Vrch – śląskie Castel Gandolfo
Jedlová (góra) – Rigi severních Čech – svými rozhledy připomínala horu Rigi ve švýcarských Alpách (2. poł. XIX w.)
kamieniołom Blachówka (ok. Bytomia) – śląskie Kolorado – też: Kanion Kolorado w Bytomiu
Kamienna Góra – Grodztwo – mały śląski Wawel
Kamienna Góra – Pruskie Termopile – też: śląskie Termopile – bitwa 1760, bohaterska obrona Prusaków
Karpacz – karkonoski Szarm el-Szejk – ironicznie; nowoczesne uzdrowisko z wielkimi hotelami
Katowice (centrum?) – śląski Watykan
Kłodzko, most gotycki – Mały Most Karola
Kopki (k. Cieplic) – Abruzzen (= Apenin Abruzyjski)
Kotlina Jeleniogórska (1) – Polska Dolina Loary
Kotlina Jeleniogórska (2) – Śląskie Elizjum
Krkavčí skály (k. wsi Křižany, Ralská pahorkatina) – Vajoletky u Křižan – podobieńsrwo wież skalnych (w miniaturze) do Torri del Vajolet (Dolomity, grupa Catinaccio)
lasy koło Rud Raciborskich – śląskie Sherwood
Legnica (1) – Mała Moskwa – stacjonowanie wojsk radzieckich z rodzinami
Legnica (2) – Mały Berlin – podzielona murem (strefa radziecka)
Liberec – Český Innsbruck – miasto sportów zimowych – pomysł propagandowy „centrum Babylon”
Lwóweckie Skały – Szwajcaria Lwówecka (2)
Lwówek Śląski – śląski Rothenburg (1) – Rothenburg ob der Tauber – tarasowaty układ, mury obronne
Malý Adršpašský vodopád, Adršpašské skály – czeska Niagara (2) – żartobliwie
Małujowice – kośc. św. Jakuba – śląska Sykstyna – wnętrze pokryte polichromią
meandry Smědé i zespół 6 rybników na N od Frýdlantu – česká Amazonie – dziką krainę na NW skraju Frýdlantského výběžku nazwał tak Jiří Hušek, vedoucí Chráněné krajinné oblasti Jizerské hory
Miedzianka – dolnośląska Atlantyda – „zaginione miasto”
Miękinia – mała Toskania – też: dolnośląska Toskania – największa winnica w Polsce
Moszna, pałac – śląski Disneyland
Nadłabskie Góry Piaskowcowe – Saska Szwajcaria (1) – autorem nazwy jest szwajcarski malarz Adrian Zingg, który tak nazwał w 1800 r. ten rejon Saksonii; też: Czesko-Saska Szwajcaria, Szwajc. Saksońska
Nové Město nad Metují – Český Betlém – widok miasta od strony Gór Orlickich, a od 2001 też: začal v roce 2001 vznikat ve zdejším muzeu Měšťanský betlém, který je pokračováním betlemářské tradice v Orl. h. a podhůří. Figurky - známé řezbářky Jarmily Haldové ze Sedloňova a jsou obrazem života na novoměstském náměstí, a také znázorněním současných obyvatel města a osobností historie
Nysa (1) – śląski Rzym
Nysa (2) – śląskie Ateny (1)
Oborniki Śląskie – śląski Otwock
Opole – nad Młynówką – opolska Wenecja (2)
Opolno Zdrój – saskie Cieplice
Ostrzyca – śląska Fudżijama – też: Polska Fudźijama
Otmuchów – śląski Salzburg
Paczków (1) – śląskie Carcasonne
Paczków (2) – śląski Rothenburg (3) – Rothenburg ob der Tauber – tarasowaty układ, mury obronne
Piekary Śląskie – Górnośląski Lipsk – wydawnicze
Pieszyce, pałac – Wersal Śląska (1)
Pietrowice Wielkie – śląskie Stonehenge – odkryty w 2011 neolityczny rondel (później okazał się młodszy, z epoki brązu)
Płakowice (zamek) – śląski Wawel
Pogórze Izerskie i Kaczawskie – śląska Wulkania
Pokrzywna – śląski Ojców
Pszczyna, zespół pałacowo-parkowy – Polski Wersal (3) – też: śląski Wersal, drugi Wersal
Pustynia Błędowska – Polska Sahara
Racibórz – kaplica zamkowa – śląska Sainte-Chapelle – kaplica budowana na wzór paryskiej Sainte-Chapelle
Ramzová, linia kolejowa Hanušovice – Jeseník – Slezský Semmering – śmiało prowadzona górska linia kolejowa
Rumburk – Malá Paříž – liczne lokale rozrywkowe
Skałki Łężyckie – sawanna afrykańska
Slezské Rudoltice, pałac – śląski Wersal (2)
Šluknovský výběžek – České Nizozemsko – zestawienie z Holandią to nadinterpretacja, poprawnie: České Nizozemí, w opozycji do „Górnej Ziemi” (horní země, G. Łużyckie)
Sokołowsko – śląskie Davos – uzdrowisko przeciwgruźlicze
Srebrna Góra (twierdza) – śląski Gibraltar
Štramberk (ok. Ostravy, m. Nowym Jiczynem a Frydek-Mistek) – Morawskie Betlejem (2) – malowniczość
Strzegom – śląskie Chartres
Suché Skály – České Dolomity – też: Maloskalské dolomity
Sulistrowiczki, park – Ślężańska Wenecja (1) – też: Polska Wenecja – park z urządzeniami wodnymi
Šumperk – Malá Vídeň – okazałe budowle bogatych przemysłowcow, wznoszone wg wzorów wiedeńskich (wg proj. wiedeńskich arch.)
Supíkovice – Śląska Carrara – slezská Carrara, kamieniołomy białego marmuru
Szczodre, d. zespół pałacowo-parkowy – śląski Windsor – wizualne podobieństwo, styl – neogotyk angielski
Ślęża – śląski Olimp
Śnieżka – Czeski Matterhorn
Śnieżnik – śląski Mont Blanc
Świdnica – śląski Poczdam – liczne koszary w mieście
Świerklaniec – śląski Wersal (4) – d. pałac, Guido Henckel von Donnersmarck – też: mały Wersal
Tábor u Lomnice nad Popelkou – Malé Krkonoše – nazwa z czasów II wojny światowej, gdy te tereny zastępowały czechom zabrane przez III Rzeszę Karkonosze
Tarnowskie Góry – śląskie Klondike (3)
Torfowisko pod Zieleńcem – tundra syberyjska
Varnsdorf – Malý Manchester – zakłady włókiennicze
Vysoký vodopád (Wysoki Jesionik) – czeska Niagara (3) – żartobliwe – jeden z najwyższych wdsp. w Rep. Czeskiej
Wałbrzych – Katowice w Krynicy – przemysłowe miasto w górskim krajobrazie
Wambierzyce – śląska Jerozolima – też: kłodzka Jerozolima – miejscowość budowana wg domniemanego planu staroż. Jerozolimy
Wrocław – Kozanów – Wenecja Północy (5) – ironicznie – zalany podczas powodzi 1997
Wrocław – pl. Grunwaldzki – Manhattan – ironicznie, nowoczesna zabudowa
Wrocław – rejon ul. Hauke-Bosaka – Trójkąt Bermudzki – niebezpieczna dzielnica
Wrocław (1) – Stalingrad nad Odrą – oblężenie Festung Breslau
Wrocław (2) – Wenecja Północy (4) – liczne mosty i kanały – też: śląska Wenecja
Wrocław, d. Śląskie Muzeum Sztuk Pięknych – Luwr Śląska – bogate zbiory i okazały gmach
Wrocław, jaz przy moście Uniwersyteckim – dolnośląska Niagara (4) – prywatna, żartobliwa opinia
Wrocław, pętla krzycka – d. pijalnia „Pod Kasztanami” – Monachium – podobna do stadionu (rozwieszony dach), ciągły Oktoberfest
Wzgórza Trzebnickie (Kocie Góry) – Małe Bieszczady (2)
Ząbkowice Śląskie – śląska Piza
Ziemia Kłodzka – zapomniana Arkadia (2) – rezydencje i parki – mityczna kraina szczęśliwości”
Złotniki Lubańskie – Śląskie Klondike (1)
Złotoryja – Śląskie Klondike (2) – też: polskie Klondike

[Mrozen]

A tego Matterhornu chyba jeszcze nie było:

"Scharfenstein (Zittauer Gebirge)
Der Scharfenstein ist ein etwa 25 Meter hoher Felsen im Zittauer Gebirge. Seine Spitze liegt auf 569 Meter. Wegen seiner markanten Form wird er auch „Lausitzer Matterhorn“ oder auch „Oberlausitzer Matterhorn“ genannt."
http://de.wikipedia.org/wiki/Scharfenst ... Gebirge%29
"Auf dem Lausitzer Matterhorn"
https://wanderpartner.wordpress.com/201 ... r-gebirge/

Nazwa "Łużycki Matterhorn" pojawia się także w literaturze czeskiej - np. w książce "OYBIN – putování po stopách císaře Karla IV".
Przy okazji - nowość wydawnicza
"http://krkonose.krnap.cz/index.php?option=com_content&task=view&id=12866&Itemid=43"

Niektórzy członkowie SKPSu bywali na prawdziwym Matterhornie - ale jak ktoś nie chce ryzykować, to może skoczyć na Łużyce.

[Dziamdziak]

Mi Scharfenstein zawsze się kojarzył - ostrożniej - z Sokolikiem (taki "łużycki Sokolik", albo Sokolik - "śląski Scharfenstein"; teraz jak przyszły "poszukiwacz karkasonów" odnajdzie w czeluściach Internetu ten wpis, pojawią się dwa nowe... ),

Przed około dwoma tygodniami, na egzaminie któryś z Kursantów wymienił jeszcze jednego "karkasona", który był dla mnie nowością, niestety - zapomniałem o co chodziło (na pewno o miasto). Mogę tą drogą poprosić o przypomnienie?

[Koks]

Jest taki sudecki Carcassonne

[Dziamdziak]

Znana rzecz, ale warta przypomnienia, gdyż otwiera nową kategorią karkasonów - dotyczy nie miejsca, nie osoby, a wydarzenia:
"Fortel trojański księcia Bolka II" - czyli zdobycie Kamiennej Góry dzięki żołnierzom wprowadzonym do miasta w wozach z sianem (wojna z Karolem IV, 1348).

[Dziamdziak]

Właśnie znalazłem bardzo smakowitego karkasona - dzięki informacji Tadka o czeskich enklawach na Łużycach. Sami oceńcie:

Schirgiswalde (czeski Šerachov, łużycki Šěrachów)
Kiedy w wyniku pokoju praskiego w 1635 Łużyce przypadły Saksonii, część majątków, które należały bezpośrednio do Korony Czeskiej pozostała jako czeskie enklawy (były też saskie enklawy w Czechach) i stan taki utrzymał się zasadniczo do 1845-49 r. Jak w całych Czechach, w miejscowościach tych prowadzono akcję rekatolicyzacyjną.
Jedną z tych enklaw było Schirgiswalde. Ale w 1809 r. doszło do dość nietypowej sytuacji - powstała tam "wolna republika miejska", która przetrwała do 1845 r. W tym czasie miasto nie należało formalnie ani do Czech, ani do Saksonii! (wg innych autorów enklawa "była pod okupacją Saksonii"). Ową republikę nazywano... "saskim Monakiem", ponieważ - ze względu na brak realnej władzy - był to raj hazardzistów, dezerterów i przemytników. W 1845 r. miasto stało się oficjalnie częścią Saksonii i raj się skończył. wg: http://cs.wikipedia.org/wiki/Schirgiswalde

[Dziamdziak]

Jeszcze kilka lepszych i gorszych karkasonów (sorry, taką mam fazę!):

Lubomierz - Dolnośląski "Kazimierz" [nad Wisłą] - malownicze miasteczko bogate w zabytki
(http://www.zabytkidolnegoslaska.com.pl/ ... kazimierzq)

Dolny Śląsk - Polskie Eldorado - miejsce dawnego wydobycia złota, także obecnie budzące zainteresowanie amatorów płukania i firm poszukiwawczych
(http://www.polska.pl/turystyka/przyroda ... -eldorado/)

Kilka „Hollywood'ów” - różnie, zwykle okazjonalnie nazwane miejsca, gdzie kręcono, albo gdzie można by kręcić filmy...:

Zabrze [na kilka dni...] - Śląskie Hollywood - w związku z kręceniem filmu
(Fakt.pl, http://www.fakt.pl/katowice/cielecka-i- ... 99746.html)

Siemianowice (wytwórnia Espefilm Hala wynajęta od Zjednoczonych Hut Królewskiej i Laury przy Dworcowej 10, 1928 r.) - Śląskie Hollywood
(http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/ ... ,t,sa.html)

Górny Śląsk - Śląskie Hollywood – dobre miejsce do kręcenia filmów
(Czas na Śląskie Hollywood!, http://www.tvs.pl/informacje/czas-na-sl ... 2012-10-28)

Górny Śląsk – katowickie Hollywood - akcja artystyczna „Obrazki z Atlantydy, czyli nieznana historia katowickiego Hollywood” - Górny Śląsk jako miejsce gdzie mogły być (choć nie były!) kręcone różne filmy
(http://www.muzeumslaskie.pl/centrum-sce ... lywood.php)

Niektóre karkasony stały się tak popularne, że są stosowane jako utrwalone związki frazeologiczne
Jeden z nich to Mekka – święte miasto muzułmanów, do którego wierni powinni choć raz w życiu pielgrzymować, a w przenośni – miejsce, do którego jakaś grupa ludzi dąży, chętnie je odwiedza.
Wyrazem utrwalenia w języku jest fakt, że taką Mekkę zapisuje się też jako mekka (a czasem – z dystansem - „Mekka”).
Przykładów jest bardzo dużo – trudno je zliczać, ale może kilka okazowych sudeckich „mekk”, to takie "pseudokarkasony":

- Jest przekonany, że Dobków wkrótce stanie się mekką wszystkich studentów geologii, nie tylko z Polski (…).
- Galeria Sudecka w Jeleniej Górze przy al. Jana Pawła II stanie się nową mekką fitnessu, miejscem dla entuzjastów sportu i zdrowego stylu .
- Jeżów Sudecki - Góra Szybowcowa MEKKA LOTNIARSTWA POLSKIEGO 
- Komorowski/Karzyński: Świdnica to rajdowa mekka
- Już wiele lat wcześniej Grunau było Mekką szybowników.
- Jelenia Góra to także mekka fanatyków szybowców.
- Polana Jakuszycka i Szklarska Poręba to mekka dla biegaczy.
- Pogórze Kaczawskie to polska Mekka poszukiwaczy agatów i ametystów – pięknych, półszlachetnych, powulkanicznych ...
- Opolska mekka turystyczna [Otmuchów]
- to nie krajobrazy sprawiają, że kotły polodowcowe są prawdziwą mekką przyrodników.[karkonoskie kotły]
- ...zimą jest to mekka narciarzy biegowych [Góry Izerskie]
- Szklarska Poręba stała się Mekką dla wędrowców
- Jest to mekka dla polskich wspinaczy skałkowych. [Rudawy Janowickie]
- Sokoliki są nazywane Mekką wspinaczy skałkowych.
- Kletno to „Mekka” dla zbieraczy minerałów,
- BÓBR - WSPANIAŁE MIEJSCE NA LETNI WYPOCZYNEK, MEKKA DLA AMATORÓW SPŁYWÓW.
- Powstanie sudecka kraina zakochanych. Jezioro Bystrzyckie, Pałac Jedlinka czy Świdnica to miejsca, które mogą stać się mekką dla zakochanych par. 
- Po drodze miniemy Zieleniec - sudecką Mekkę narciarzy
- Pradziad, widzę że wyrasta na Mekkę DO [dalekich obserwacji]
- są prawdziwą mekką dla dolnośląskich poszukiwaczy zagadek ostatniej wojny. [Góry Sowie]
- Dolny Śląsk jest mekką eksploratorów.
- Niewielki Lubomierz raz w roku staje się mekką polskiego filmu 
- Generalnie to Dobrzykowice powinny być mekką Samych Swoich
- Wilcza Góra – góra o charakterystycznym kształcie. Jest to mekka początkujących meneli tudzież uczniów wszystkich szkół złotoryjskich. (nonsensopedia)

Podobne znaczenie ma El Dorado (lub Eldorado) – mityczna „złota kraina” w Ameryce Południowej (od skróconego hiszpańskiego określenia "el hombre dorado" czyli "człowiek olśniony złotem") – może z nieco innym odcieniem – miejsce, gdzie można coś zyskać, zarobić. Podobnie jak mekka, bywa pisane małą literą – eldorado. Na przykład:

- Wiatrakowe Eldorado [gmina Ziębice]
- Trasy w okolicach Lasówki - eldorado dla sportów rolkowych
- Radków turystycznym Eldorado
- Hotelowe eldorado [Wałbrzych; artykuł o zakładaniu nowych hoteli]

W podobnym znaczeniu, jak Mekka i El Dorado występuje czasem - w bardziej swobodnych, potocznych wypowiedziach "Kanada".

Inne utrwalone związki dotyczą już nie miejsc, ale wydarzeń, przyrównując je do nazw miejsc-symboli. Np. Canossa - w 1077 r. cesarz Henryk IV ukorzył się tam przed papieżem Grzegorzem VII, by uzyskać zdjęcie ekskomuniki, stąd potocznie „Iść (pójść) do Canossy” oznacza ukorzyć się, przyznać się do błędu. Podobnie Waterloo oznacza wielką klęskę, Termopile – bohaterską obronę przed przeważającymi siłami, Olimp – sukces i chwałę ("osiągnął swój Olimp"), Monachium – (m.in.) tchórzliwy i krótkowzroczny traktat (konferencja monachijska, 1938).

[Dziamdziak]

Mała Syberia - Hala Izerska
źródło: http://eloblog.pl/10-zaskakujacych-miej ... lny-slask/

[Dziamdziak]

Růžová hora - Děčínská Fudžijama - "Pro podobu se známou japonskou horou (zejména když za mlhavého rána vrcholek vystupuje z oparu)"
źródło: http://markvartice-unas.cz/foto-ruzovsk ... y-vrch.php