Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:14

Mrozen
Wysłany: Pon Sie 25, 2008 10:33 pm
Temat postu: Beskid Niski a Sudety - związki i analogie


Od kilku lat spędzam wakacje w Beskidzie Niskim. Bardzo polubiłem ten region. Uważam, że wbrew pozorom wiele łączy go z Sudetami (no i moim ulubionym sportem stało się wyszukiwanie sudeckich akcentów w tym rejonie kraju). Jakie to analogie:
- rozsiane po górach cmentarze wojenne, będące pamiątką po bitwie gorlickiej, które pełnią podobną rolę w krajobrazie jak cmentarze wojny 1866 roku w Sudetach. Związana jest też z nimi postać Duszana Jurkowicza, architekta znanego z działalności w rejonie Gór Orlickich (Peklo, Jiraskova chata, Nove Mesto n. Metuji),
- historia kolonizacji gór przez napływową ludność wołoską (w Sudetach byli to choćby Tyrolczycy) i historia wysiedleń po drugiej wojnie (ruiny opuszczonych wsi itd.),
- mieszanina kulturowa i religijna typowa dla pogranicza (Łemkowie, Polacy, Żydzi, Słowacy),
- duża ilość zabytków (nie tylko wysokiej klasy cerkwi i kościołów drewnianych, ale także dworów i miejskich kościołów gotyckich),
- krajobraz nasycony przydrożnymi krzyżami, świątkami i kapliczkami,
- liczne zabytki górnicze (w tym przypadku po wydobyciu ropy naftowej),
- duże walory przyrodnicze (Magurski Park Narodowy),
- uzdrowiska z wodami mineralnymi,
- i pewnie jeszcze coś się jeszcze przypomni (albo Wy zauważycie).
Na początek taki drobny szczegół z cmentarzem wojennym w tle. W bitwie gorlickiej zginęły tysiące żołnierzy pochodzących ze sporej części Europy: Austriacy, Niemcy, Polacy, Rosjanie, Włosi z Południowego Tyrolu, Czesi, Chorwaci, Słowacy itd. Także liczni mieszkańcy Dolnego Śląska i południowej strony Sudetów. Zdjęcia przedstawione poniżej pochodzą z cmentarza nr 59 Przysłup znajdującego się na zboczach Magury Małastowskiej. Został on zaprojektowany przez Jurkowicza a spoczywają na nim między innymi Czesi z pułków piechoty z Josefova, Hradca Kralove i Mladej Boleslavi, rekrutujących żołnierzy m.in. u podnóża Gór Orlickich. Znajduje się na nim osobny nagrobek czeskiego żołnierza, którego rodzina nie chciała by ich krewny spoczywał w bezimiennej mogile. W latach międzywojennych zamówiła krzyż u kamieniarza w Bartnym (wieś ta słynęła na łemkowszczyźnie z wyrobów kamieniarskich).


Podczas pobytu na cmentarzu w Grabiu zobaczyliśmy zabłąkany samochód z Czechami z Hradca Kralove. Zaopatrzeni w atlas drogowy i starą, piękną książkę o Duszanie Jurkowiczu , przyjechali do Polski szukać śladów po cmentarzach jego autorstwa. Byli bardzo przyjemnie zaskoczeni, gdy dowiedzieli się od nas, że większość z nich jeszcze istnieje i ostatnio są remontowane.
Mało kto pamięta, że pomysł operacji gorlickiej (która w pewnym sensie była początkiem końca carskiej Rosji) pojawił się po raz pierwszy w styczniu 1915 roku na austriacko-pruskiej naradzie wojskowej w ówczesnym Breslau. A same Gorlice były zdobywane przez wywodzące się z Wrocławia pułki. Ale o tym napiszę może więcej w Wojennych ciekawostkach z Dolnego Śląska (na naszej stronie głównej).
Nazwa Gorlice też bynajmniej nie przypadkiem kojarzy się z Görlitz i Zgorzelcem. To przybysze z Łużyc byli tutaj pierwszymi osadnikami (przywilej założenia miasta wydał Kazimierz Wielki).
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:15

Mrozen
Wysłany: Wto Wrz 02, 2008 9:59 am

Beskid Niski ma też swoją Jelenią Górę. "Jelenia Góra" to nazwa rezerwatu florystycznego utworzonego na południowych stokach wzniesienia Jelenia Góra (leżącego w masywie Maślanej Góry - 753 m n.p.m.). Chroni on zespół jaworzyny karpackiej z paprocią języcznik zwyczajny (ludowa nazwa jeleni jęzor) znanej choćby z sudeckiego Wąwozu Myśliborskiego.
Masyw Maślanej Góry to nie byle co (chociaż nie jest wysoki). Na jego zboczach znajduje się największe w polskich Karpatach osuwisko. Ma powierzchnię 48 ha (długość 2,6 km, różnica wysokości 285 m), przemieszczeniu uległo 3,5 mln m3 skał. Powstało w jego wyniku jeziorko osuwiskowe zwane beskidzkim "Morskim Okiem" (do Morskiego Oka to mu jeszcze dużo brakuje). Szlak przechodzący przez osuwisko robi spore wrażenia. Zejście przez krawędź (na zdjęciu), to trochę jakby wejście do wnętrza krateru. Chociaż wszystko porósł już las, to wszędzie wewnątrz widać jakieś dziwne górki, rowki i skarpy. Główny obryw nastąpił w 1784 roku. Osuwisko ożyło ponownie w 1913 roku (po wielkich opadach zwały błota i skał popłynęły kilkaset metrów niszcząc las a nawet kilka zabudowań w przysiółku Szklarki). Ostatnie większe ruchy miały miejsce jeszcze w 1974 roku i do dzisiaj ten teren uważa się za niestabilny. Ze szlaku nie widzieliśmy języcznika, natomiast przytrafił się nam dziwny płaczący grzyb - najprawdopodobniej dość rzadki błyskoporek (włóknouszek) płaczący. Pasożytuje na dębach (rzadziej na jodłach czy kasztanowcach). Ten akurat był na martwej jodle. Pierwsze zdjęcie przedstawia widok ze zboczy Jeleniej Góry na główną część Beskidu Niskiego (m.in. Magurę Wątkowską)

Obrazek
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:15

KrzysiekR
Wysłany: Wto Wrz 02, 2008 10:53 am

A taki Beskid Mały ma swój Krzeszów http://www.krzeszow.org/

_________________
Krzysiek Rostek
SKPS - z nami w Sudety
http://skps.wroclaw.pl
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:16

Froopel
Wysłany: Pon Lip 05, 2010 2:41 pm

Akurat stałem się wczoraj szczęśliwym posiadaczem przewodnika po Beskidzie Niskim z Rewasza i podczas lektury rzuciła mi się kolejna, przynajmniej trochę zbieżna rzecz z Sudetami: Otóż w 1977 przeprowadzono zmianę około 120 nazw miejscowości w płd.-wsch. Polsce (posiadające ukraiński albo lepiej powiedziałbym, że wschodniosłowiański źródłosłów) i tak na 4 lata Dołżyca k. Komańczy stała się Długopolem (w 1981 przywrócono tradycyjne nazwy).

_________________
http://www.przewodniksudecki.republika.pl/
SKPS - Sudety, Kasa, Piwo, Seks.
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:16

Maciek
Wysłany: Czw Sie 12, 2010 10:20 pm

Mrozen napisał:
największe w polskich Karpatach osuwisko

Gdzieś wyczytałem, że największym osuwiskiem w Polsce jest to nad Jeziorem Duszatyńskim, z rezerwatem "Zwiezło" - ale nie jestem pewien tej informacji. Ale przynajmniej nazywają to osuwiskiem, nie jak u nas, w Bardzie, obrywem skalnym. :evil:
Mam rodzinę pod Sanokiem, więc jeżdżę w tamte okolice od wielu lat. I jakoś tak się utarło, że na wycieczki górskie zawsze jeździliśmy w Bieszczady. Dopiero kilka lat temu "odkryłem" Beskid Niski. I zgadzam się z Mrozenem, że kraina to piękna i niedoceniana. Bardzo podoba mi się Krempna z pięknym cmentarzem, spod którego widoki nie ustępują w niczym wyższym górom. Wisłok - szczególnie odcinek koło Rudawki Rymanowskiej - to nasza ulubiona rzeka.
Jeśli chodzi o nazwy miejscowości, to pamiętam wieloletnie utyskiwania rodziny na zmiany pięknych, bieszczadzkich nazw: Uherce Mineralne, Berehy (na Brzegi) czy Huzele (na Podzamek, bo wieś leży nad Sanem, u stóp zamku Kmitów w Lesku). Na szczęście wróciły stare.
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:16

wirek
Wysłany: Pon Sie 23, 2010 6:45 am

Mam w archiwum PPWK-owską mapę Bieszczadów z "nowymi" nazwami. Pamiętam taką anegdotę z przystanku PKS w Ustrzykach Dolnych:
- Panie kierowco, ten autobus jedzie przez Stuposiany?
- Nie. Przez Łukasiewicze.
- To jedź pan przez Łukasiewicze, a ja wysiądę sobie w Stuposianach
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Ivo » 14 sty 2014, 09:17

Mrozen
Wysłany: Wto Sie 31, 2010 1:46 pm

Dobre wiadomości ze sławnej dzięki Jurkovičowi Rotundy.
http://www.skps.wroclaw.pl/index.php?fu ... ll&no=2927
Na zdjęciu dwie odbudowane wieże. Stan z połowy sierpnia 2010.

Obrazek
_________________
SKPS - z nami w Sudety
http://www.skps.wroclaw.pl/
http://kunstkamerasudecka.blogspot.com/
Powrót do góry
Zobacz profil autora Wyślij prywatną wiadomość
Ivo
 
Posty: 1390
Rejestracja: 12 paź 2011, 19:49

Re: Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: adelajda80 » 07 paź 2014, 17:38

Najważniejsze, to chyba tez to, że w Dolny Śląsk przyjeżdżali ludzie stamtąd, Łemkowie itp.
adelajda80
 
Posty: 3
Rejestracja: 07 paź 2014, 13:59
Lokalizacja: Andrychów

Re: Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: adelajda80 » 12 paź 2014, 16:47

:) Witam w niedzielę. Chyba każdy da mi rację- to co napisałem. :?: Wszystkim życzę w nadchodzącym tygodniu samych radości. :!: ..
adelajda80
 
Posty: 3
Rejestracja: 07 paź 2014, 13:59
Lokalizacja: Andrychów

Re: Beskid Niski a Sudety - związki i analogie

Postautor: Mrozen » 14 paź 2014, 08:19

Ja przyznam rację - spotykałem się z Łemkami i w Beskidzie Niskim i na Dolnym Śląsku.
Witamy na Forum!
Awatar użytkownika
Mrozen
Moderator
 
Posty: 1992
Rejestracja: 22 gru 2013, 10:18

Następna

Wróć do Pozostałe

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 4 gości